[شر جامعه اي:ازمنظرفلسفه اجتماعي دين والاهيات اجتماعي سياسي]مقاله همايش انجمن فلسفه دين ارديبهشت1403

[شر جامعه اي:ازمنظرفلسفه اجتماعي'>اجتماعي دين والاهيات اجتماعي سياسي]

مقاله ارائه شده به همايش بين المللي انجمن علمي فلسفه دين ايران

دانشگاه بهشتي - 25 و 26 ارديبهشت 1403

*مقاله پذيرفته شده براي ارائه حضوري (26 ارديبهشت 1403)

[دوازدهمین همایش بین المللی فلسفه دین معاصر:مساله شر در اندیشه جدید و اسلامی/ انجمن علمی فلسفه دین ایران ، تهران، دانشگاه بهشتی ، 25 و 26 اردیبهشت 1403 ]

[email protected]

https://philor.org

شر جامعه ای:نگاهی به شر از منظر فلسفه های اجتماعی دین و اخلاق والاهیات سیاسی-اجتماعیa

سید محمود نجاتی حسینی(خراسانی)b

چکیده

با وجودحجم عظیمی از ادبیات تاریخی–فلسفی-الاهیاتی قابل توجه و تامل درباره مساله شر و وجوه آن از شر اخلاقی تا شرطبیعی و نیز طرح برهان های الاهیاتی- فلسفی کلاسیک و مدرن و پست مدرن درباره توجیه امر شر،اما لزوم بحث درباره این مساله از منظر اجتماعی فرهنگی و در نسبت با فلسفه والاهیات هم چنان حس میشود؛به ویژه درباره شر و امر شری که ناشی از کارکرد جامعه است-یعنی شری که برآمده از عملکرد ساختارها ونهادها و سازمان های اقتصادی سیاسی حقوقی فرهنگی اجتماعی جامعه و نیز شر برآمده از کنش کنشگران انسانی و گروههای اجتماعی قومیتی نژادی جنسیتی مذهبی در جامعه است.

از این منظر ما در این مقاله ایده "شر جامعه ای" societal evil - که مناسبت مفهومی نظری مناسبی با شر در جامعه به شرح موصوف دارد- را مطرح ومعرفی خواهیم کرد.

ازاین منظر مساله – پرسشی که در ایده شر جامعه ای قابل وارسی است این است که«شرجامعه ای چرا و چگونه ازطریق مکانیزم های جامعه ای در بافتار ساختارها و نهادها وسازمان ها و در بافتار زیست جهان و زندگی روزمره مردم و گروههای اجتماعی بازتولید میشود؛این شر جامعه ای چه نتایج و تبعات غیر اخلاقی و ضد معنوی برای استمرار یک جامعه انسانی اخلاقی اعم از مدرن و سنتی و نوسنتی دارد؛سهم ونقش نظم سیاسی حقوقی مستقر – دولت و حکومت – در این مکانیزم ایجاد شر جامعه ای چگونه است؛آموزه های فلسفی والاهیاتی شرستیز چگونه میتواند در خدمت ممانعت از بروز شر جامعه ای و یا کاستن از نتایج غیر اخلاقی وضد معنوی شرجامعه ای باشد؛ علم اجتماعی هنجاری انتقادی چگونه میتواند به آموزه های فلسفی–الاهیاتی شرستیز برای مواجهه واقع گرا با مکانیزم های ایجاد شرجامعه ای و نتایج پیش بینی شده ویا نشده شر جامعه ای کمک کند».

برای رسیدن به پاسخ های مناسب به این مساله- پرسش در این مقاله تلاش خواهیم کرد توان معرفتی فکری یک "فلسفه اجتماعی شرستیز"که مجهز به علم اجتماعی انتقادی هنجاری و آموزه های الاهیاتی فلسفی شرستیز است را تشریح کنیم.

و هم چنین برآن هستیم تا نشان دهیم چگونه یک فلسفه اجتماعی دین واخلاق میتواند به یک"مهندسی اجتماعی شرستیز" ،یعنی به تدابیر ساختاری-نهادی-سازمانی که ملهم از دین واخلاق اند و مناسب برای مواجهه با شر نیز هستند ،هم منجر شود .

کلید واژه

شرجامعه ای؛فلسفه اجتماعی دین؛فلسفه اجتماعی اخلاق؛الاهیات سیاسی-اجتماعی؛فلسفه اجتماعی؛مهندسی اجتماعی شرستیز .

a این مقاله برای ارائه به همایش زیر تدوین شده است :

[دوازدهمین همایش بین المللی فلسفه دین معاصر:مساله شر در اندیشه جدید و اسلامی/ انجمن علمی فلسفه دین ایران ، تهران، دانشگاه بهشتی ، 25 و 26 اردیبهشت 1403 ]

[email protected]

b پژوهشگر مطالعات علم و دین

[مدیر گروه دین - انجمن انسان شناسی ایران/ مدیر گروه مطالعات فرهنگی دین – انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی وارتباطات].

[email protected]

https://wwwfor-mystudents.blogfa.com

t.me/@smnejatihosseini

cell phone (98)912-204-52-62